Từ vựng ngữ pháp Minna bài 25

Khi ら　được thêm vào sau thể quá khứ thông thường của các động từ, tính từ,danh từ.. thì nó sẽ biến mệnh đề đứng trước nó thành mệnh đề biểu hiện điều kiện. Ta sử dụng mẫu này khi muốn bày tỏ lập trường, ý kiến, yêu cầu, tình trạng của mình trong một điều kiện nào đó.

Chú ý: Ở bài 23, các bạn đã được học mẫu : “ Thể từ điển+ と” .Trong mẫu này, mệnh để trước と cũng là mệnh đề điều kiện. Tuy nhiên 2 mẫu này khác nhau ở những điểm sau đây:

-Điều kiện nói chung tức là các điều kiện mà chắc chắn sẽ xảy ra được ( 例：　ふゆに　なると,..), và khi nó xảy ra thì đương nhiên sẽ kéo theo kết quả ở mệnh đề sau と

Các điều kiện đưa ra như : 100どに　なります、あさに　なります,… sẽ chắc chắn xảy ra được nên dùng được với ～と.

-Điều kiện giả định tức là các điều kiện có khả năng xảy ra hoặc không xảy ra (例：100万円が　あったら….).

Nếu vườn rộng hơn một chút nữa thì tôi muốn trồng hoa.

Các điều kiện đưa ra ở trên như : 100万えんが　あったら、にわが　もうちょっと　ひろかったら,… chỉ là giả định mà người nói đưa ra. Nó có khả năng không xảy ra được nên không dùng được với ～と mà phải dùng với ～たら.

Những điều kiện dùng được với と thì cũng dùng được với～たら  nhưng ngược lại thì không:

Mẫu này được sử dụng khi người ta muốn nói rằng,để cho một hành động hay một tình trạng nào đó được đề cập đến ở mệnh đề chính được tiến hành thì điều kiện phải có là hành động ở mệnh đề phụ phải hoàn tất. Thì của mệnh đề chính luôn ở thì không quá khứ.

Lưu ý : Mẫu này nhìn ngoài khá giống với mẫu “ Thể quá khứ thông thường ＋ら”  nhưng không hề có ý nghĩa giả định.

Trái ngược với mẫu : “ Thể quá khứ thông thường + ら,~” diễn tả một điều kiện thuận ( tức là khi điều kiện đó xảy ra thì sẽ dẫn đến tình trạng, hành động ở mệnh đề chính), mẫu này được dùng để diễn tả một điều kiện nghịch. Mẫu này được dùng khi muốn nói về việc một hành động hay một sư kiện được cho là đương nhiên sẽ phải xảy ra theo điều kiện đã có nhưng kết quả xảy ra lại trái ngược với lẽ thường hoặc với những gì mà ta kì vọng.

-Xét các ví dụ trên :

-Ví dụ 1:

Điều kiện : にちようびです.

Kết quả  : はたらきます

Theo lẽ thường, điều kiện にちようびですà はたらきません. Tuy nhiên kết quả xảy ra lại là  はたらきます、trái ngược với lẽ thường.

-Ví dụ 4:

Điều kiện: がんばります

Kết quả :  しごとは　おわりません

Khi có điều kiện がんばります, ta sẽ kì vọng là しごとが　おわります ==> kết quả xảy ra しごとが　おわりません、trái ngược với điều mà ta kì vọng.

Các ví dụ 2 và 3 cũng tương tự như vậy.

-Mẫu ～ても（でも）và　 mẫu  ～たら là 2 mẫu có ý nghĩa trái ngược nhau ( điều kiện thuận và điều kiện nghịch) :

もし　được sử dụng trong câu “ Thể quá khứ thông thường + ら” và  もし được sử dụng trong câu ～ても（～でも） để báo cho người nghe biết rằng câu đó là câu điều kiện. もし　bao hàm ý nhấn mạnh về giả thuyết của người nói, trong khi đó いくら thì nhấn mạnh về mức độ điều kiện.

Trong 2 ví dụ trên, もし được thêm vào sẽ giúp nhấn mạnh hơn về giả thuyết mà người nói đưa ra ở mệnh đề trước ら.

Rõ ràng, khi thêm いくら　vào thì người nghe sẽ cảm nhận được mức độ đưa ra ở mệnh đề điều kiện tăng lên nhiều. Nếu như ở câu đầu tiên, ta chỉ hình dung là cái áo bị bẩn và giặt bình thường thì không sạch, thì ở câu sau, ta hình dung là chiếc áo đó bị bẩn và dù giặt đi giặt lại bao nhiêu lần, bằng các loại bột giặt khác nhau cũng không thể sạch được .

Trong ví dụ 4 cũng vậy. Ở câu đầu tiên, ta chỉ biết rằng dù đắt thì người nói cũng mua vật đó, nhưng ở câu sau, có thể hình dung là dù giá đắt đến thế nào đi chăng nữa người mua cũng phải mua bằng được ==> mức độ của điều kiện đã được nhấn mạnh hơn.

Trong các bài trước, chúng ta đã được lưu ý rằng, chủ thể của mệnh đề phụ trong câu được biểu thị bằng trợ từ が. Các mệnh đề phụ sử dụng たら、ても、とき、と、まえに、và mệnh đề chỉ nguyên nhân から thì chủ thể của cũng được biểu thị bằng trợ từ が　như dưới đây: